فصل ۱: آمادهسازی محیط توسعه (شروع قدرتمند)

۱. مقدمه – چرا آمادهسازی محیط مهمه؟
مثل اینه که بخوای خونه بسازی ولی ابزار کار رو نداشته باشی!
برای توسعه جنگو باید همه ابزارها درست و تمیز آماده باشن تا بعداً وسط کار با خطاهای عجیب غریب مواجه نشیم.
در این فصل ما:
- پایتون رو نصب میکنیم.
- محیط مجازی (Virtual Environment) میسازیم.
- جنگو رو نصب میکنیم.
- با ساختار پوشهها آشنا میشیم.
۲. نصب Python
۲.۱. آیا Python نصب شده؟
قبل از هر چیز باید مطمئن بشیم روی سیستممون Python نصب هست.
در ترمینال (CMD یا Terminal) این رو بزن:
python --version
یا:
python3 --version
📌 اگر نسخهای مثل Python 3.10.12 دیدی یعنی نصب هست.
اگر خطا داد مثل “command not found” باید نصبش کنی.
۲.۲. دانلود و نصب Python
- ویندوز → python.org
نسخه ۳.۱۰ یا بالاتر رو پیشنهاد میکنم. - حتماً موقع نصب، تیک “Add Python to PATH” رو بزن تا بعداً توی ترمینال شناخته بشه.
- مک یا لینوکس معمولاً Python از قبل نصب دارن، ولی اگه قدیمیه میتونی با Homebrew یا apt ارتقا بدی:
# مک
brew install python
# لینوکس دبیان/اوبونتو
sudo apt update && sudo apt install python3
۳. ساخت محیط مجازی (Virtual Environment)
۳.۱. چرا محیط مجازی؟
فرض کن چند پروژه داری که هر کدوم از یک نسخه متفاوت جنگو یا کتابخونههای متفاوت استفاده میکنن.
اگر همه رو روی یک Python نصب کنیم، به هم میریزن.
Virtual Environment باعث میشه کتابخونههای هر پروژه جدا باشن.
۳.۲. ساخت محیط مجازی
در ترمینال برو به پوشهای که میخوای پروژه رو بسازی:
cd Desktop # برو به دسکتاپ
mkdir django_course # ساخت پوشه
cd django_course
حالا محیط مجازی بساز:
python -m venv venv
🔹 این دستور یک پوشه به اسم venv میسازه که همه پکیجها داخل اون نصب میشن.
۳.۳. فعال کردن محیط مجازی
- ویندوز:
venv\Scripts\activate
- مک/لینوکس:
source venv/bin/activate
وقتی فعال شد، اول خط ترمینال چیزی مثل (venv) میاد.
📌 برای غیر فعال کردن:
deactivate
۴. نصب Django
با فعال بودن محیط مجازی:
pip install django
بعد از نصب، بررسی کنیم:
django-admin --version
اگر نسخهای مثل 5.0.3 دیدی یعنی موفق شدیم 🎉
۵. ساخت اولین پروژه تستی
فقط برای تست، یک پروژه خالی بسازیم:
django-admin startproject testproject .
📌 نکته: اون نقطه . یعنی فایلهای پروژه همینجا ساخته بشن.
پروژه رو اجرا کنیم:
python manage.py runserver
اگر آدرس http://127.0.0.1:8000/ رو توی مرورگر باز کنی، صفحه پیشفرض جنگو رو میبینی. ✅
۶. آشنایی با ساختار پوشههای Django
وقتی یک پروژه میسازی، این پوشهها رو داریم:
testproject/
manage.py
testproject/
__init__.py
settings.py
urls.py
asgi.py
wsgi.py
توضیح فایلها:
- manage.py → ابزار خط فرمان برای اجرای دستورات (مثل ساخت app، اجرای سرور و…).
- settings.py → تنظیمات پروژه (پایگاه داده، تمپلیتها، static files و …).
- urls.py → مسیرهای سایت رو تعریف میکنیم.
- wsgi.py و asgi.py → برای اجرا روی سرورهای واقعی.
- __init__.py → این پوشه رو به عنوان یک پکیج پایتون قابل شناسایی میکنه.
۷. نکات و بهترین روشها (Best Practices)
- همیشه محیط مجازی بساز، هر پروژه یک محیط جدا.
- نسخه جنگو رو داخل فایل
requirements.txtثبت کن:
pip freeze > requirements.txt
بعداً با دستور:
pip install -r requirements.txt
میتونی همون پکیجها رو دوباره نصب کنی.
- پوشه محیط مجازی (
venv) رو داخل.gitignoreبذار اگر با گیت کار میکنی.
۸. خطاهای رایج
| خطا | علت | راهحل |
|---|---|---|
pip: command not found | پایتون یا pip نصب نیست یا در PATH نیست | پایتون رو دوباره نصب کن و Add to PATH بزن |
django-admin: command not found | جنگو نصب نشده یا محیط مجازی فعال نیست | فعال کردن venv و نصب Django |
| مرورگر باز نمیشود | احتمالاً آدرس اشتباه | آدرس http://127.0.0.1:8000/ رو بزن |
۹. خلاصه فصل
در این فصل:
- Python رو نصب کردیم.
- محیط مجازی ساختیم.
- Django رو نصب کردیم.
- ساختار پوشهها رو یاد گرفتیم.
- اولین پروژه تستی رو اجرا کردیم.
۱۰. تمرین پیشنهادی برای شما
- یک پوشه به اسم myblog بساز.
- یک محیط مجازی داخلش بساز و Django رو نصب کن.
- یک پروژه به اسم blogproject ایجاد کن.
- سرور محلی رو اجرا کن و مطمئن شو صفحه پیشفرض جنگو بالا میاد.