📦 فصل ۱۴: ماژول‌ها و پکیج‌ها در پایتون

چرا ماژول و پکیج مهم‌اند؟

وقتی کدها بزرگ و پروژه چندبخشی می‌شود، بهتر است هر قسمت را جداگانه بنویسی و فقط وقتی لازم شد، آن بخش را در قسمت اصلی برنامه فراخوانی کنی. این کار باعث نظم، قابلیت استفاده مجدد و نگهداری بهتر پروژه می‌شود.
در پایتون با ماژول‌ها و پکیج‌ها این کار خیلی ساده و استاندارد انجام می‌شود.

---

۱۴.۱ ماژول چیست و چطور یک ماژول بسازیم؟

ماژول در پایتون، basically یک فایل *.py هست که توش می‌تونی فانکشن، کلاس یا حتی کد معمولی بنویسی و بعداً تو برنامه‌های دیگه با import کردن ازش استفاده کنی.

نمونه ماژول ساده بسازیم:

مثلاً یک فایل به نام my_utils.py کنار پروژه‌ات بذار:

# فایل my_utils.py

def salam(name):
    print(f"سلام، {name}!")

def jam(a, b):
    return a + b

حالا در فایل اصلی (یا هر فایل دیگه):

import my_utils

my_utils.salam("رضا")
print("جمع:", my_utils.jam(3, 4))

نکته: اگر فایل ماژول کنار فایل برنامه‌ات باشه، بی‌دردسر پیدا میشه؛ اگر جاش متفاوت بود، باید مسیر رو مدیریت کنی.

---

۱۴.۲ ماژول‌های استاندارد پایتون (built-in modules)

پایتون خودش کلی ماژول آماده داره که می‌تونی بدون نصب اضافی استفاده کنی، مثل:

• math (محاسبات ریاضی)
• random (تولید اعداد تصادفی)
• os (کار با سیستم عامل)
• sys (ورودی/خروجی و اطلاعات محیط اجرا)
• datetime (مدیریت تاریخ و زمان)

مثال واقعی

import math
print(math.sqrt(16))   # خروجی : 4.0

import random
print(random.randint(1, 10))   # یک عدد تصادفی بین 1 تا 10

---

۱۴.۳ نصب و استفاده از ماژول‌های جانبی (Third-Party Modules)

گاهی تایید می‌کنی ماژولی که می‌خوای توی پایتون نیست، پس باید نصبش کنی (مثلاً pandas یا requests):

pip install requests

و بعدش در کدت:

import requests
res = requests.get("https://api.github.com")
print(res.status_code)

---

۱۴.۴ پکیج چیست و فرقش با ماژول؟

پکیج ساختاری از پوشه‌هاست که شامل چند ماژول میشه. هر پوشه پایتونی که داخلش یک فایل __init__.py (حتی خالی!) گذاشته باشی، یک پکیج حساب میشه.

نمونه:

myproject/
├── main.py
└── tools/
    ├── __init__.py
    ├── math_utils.py
    └── string_utils.py

حالا می‌تونی تو main.py اینطوری صدا بزنی:

from tools.math_utils import add
add(1, 2)

یا

import tools.string_utils as su
su.reverse_string("hello")

---

۱۴.۵ واردکردن و مدیریت ماژول‌ها و پکیج‌ها

• می‌تونی یک تابع یا کلاس خاص رو وارد کنی:
  python from math import sqrt print(sqrt(25))
• یا کل ماژول رو وارد کنی، و از نام ماژول استفاده کنی.
• اگر اسم ماژول بلنده یا دوست داشتی، می‌تونی یک اسم مستعار (alias) بذاری:
  python import numpy as np

---

🔎 نکات حرفه‌ای

• برای اینکه ساختار پروژه‌ات حرفه‌ای بشه، منطقی تقسیم‌بندی کن: هر چیز مرتبط رو تو یک فایل یا یک پکیج.
• اسم ماژول و پکیج فقط با حروف کوچک انگلیسی باشه و از اعداد، – یا فاصله استفاده نکن (underline اوکیه).
• اگر برنامه بزرگ شد، ساختار پوشه‌ها رو شبیه به نمونه بالا بچین.

---

🟩 تمرین عملی

یک ماژول ساده به اسم my_calc.py بساز که دو تابع ضرب و تقسیم دریافت کنه؛ در یک فایل جدا با import کردن از اون استفاده کن.
اگر خواستی پروژه‌ات رو تو پوشه بذار، با ساخت پکیج امتحانش کن!